Smartengeld
Wat is smartengeld?
Smartengeld is een vergoeding waar een slachtoffer van een ongeval aanspraak op kan maken. Voor het ongeval moet in dat geval in principe een ander aansprakelijk zijn. Het smartengeld ziet onder meer op het letsel dat het slachtoffer heeft opgelopen. Smartengeld heeft een compensatiefunctie maar ook die van genoegdoening. Smartengeld wordt ook wel immateriële schade of ander nadeel (artikel 6:95 BW) genoemd.
Wanneer heb ik recht op smartengeld?
Het recht op smartengeld ontstaat wanneer is voldaan aan een van de voorwaarden die worden genoemd in artikel 6:106 lid 1 BW. In artikel 6:106 lid 1 BW zijn verschillende gronden opgenomen:
Voor nadeel dat niet in vermogensschade bestaat, heeft de benadeelde recht op een naar billijkheid vast te stellen schadevergoeding:
a. indien de aansprakelijke persoon het oogmerk had zodanig nadeel toe te brengen;
b. indien de benadeelde lichamelijk letsel heeft opgelopen, in zijn eer of goede naam is geschaad of op andere wijze in zijn persoon is aangetast;
c. indien het nadeel gelegen is in aantasting van de nagedachtenis van een overledene en toegebracht is aan de niet van tafel en bed gescheiden echtgenoot, de geregistreerde partner of een bloedverwant tot in de tweede graad van de overledene, mits de aantasting plaatsvond op een wijze die de overledene, ware hij nog in leven geweest, recht zou hebben gegeven op schadevergoeding wegens het schaden van zijn eer of goede naam.
In de meeste gevallen heeft het slachtoffer van een ongeluk recht op een smartengeldvergoeding op grond van artikel 6:106 lid 1 onder b BW. Aantonen dat het slachtoffer lichamelijk letsel heeft opgelopen is in dat geval voldoende.
Wat is de hoogte van het smartengeld?
Bij de begroting van het smartengeld moet rekening worden gehouden met alle omstandigheden van het geval. Voor de omvang van de smartengeldvergoeding is in het bijzonder bepalend:
- de aard, ernst en duur van het opgelopen letsel;
- de pijn en de intensiteit van het verdriet, en;
- de gederfde levensvreugde en de gevolgen daarvan voor het slachtoffer.
De zwaarte van het verdriet, de ernst van de pijn en het gemis aan levensvreugde wordt afgeleid uit min of meer objectieve factoren en concrete aanwijzingen. Gedacht moet worden aan de aard van het letsel en de gevolgen daarvan voor het slachtoffer.
Daarnaast moet bij de begroting van het smartengeld worden meegewogen de aard van de aansprakelijkheid en de ernst van het aan de aansprakelijke te maken verwijt. Ook moet worden gelet op de bedragen die door Nederlandse rechters in (enigszins) vergelijkbare gevallen zijn toegekend. Daar wordt onder verstaan de maximaal toegekende bedragen, rekening houdend met een eventueel opgetreden geldontwaarding.
Tot slot moet rekening worden gehouden met de maatschappelijke opvattingen over compensatie van leed. Dit betekent dat ook mag worden gekeken naar de in de literatuur gevoerde discussie over de hoogte van het smartengeld en de bedragen die buitenlandse rechters toekennen. Maar de ontwikkelingen in andere landen ten aanzien van de toegekende bedragen kunnen niet beslissend zijn voor de in Nederland toe te kennen bedragen.
Vergelijkbare gevallen en de ANWB-smartengeldgids
In veel gevallen wordt voor de begroting van het smartengeld gekeken naar (enigszins) soortgelijke gevallen. Hier ligt het risico dat geen rekening wordt gehouden met geldontwaardering en het feit dat er sprake is van een opwaartse trend van smartengeldvergoedingen.
Verder wordt voor het begroten van het smartengeld vaak gebruik gemaakt van de ANWB-smartengeldgids. De ANWB-smartengeldgids is een handboek met diverse uitspraken van rechters met betrekking tot smartengeldvergoedingen. Waar weinig mensen op bedacht zijn is dat de ANWB mogelijk niet onafhankelijk is omdat Unigarant Schadeverzekeringen N.V. een dochteronderneming van ANWB is. Het is belangrijk om niet uitsluitend te kijken naar smartengeldvergoedingen die zijn opgenomen in de ANWB-smartengeldgids.
Hoe krijg ik een maximale smartengeldvergoeding?
Het recht op smartengeld ontstaat als je het slachtoffer bent geworden van een ongeluk en daarbij lichamelijk letsel hebt opgelopen. Om een maximale smartengeldvergoeding te realiseren is het belangrijk om rekening te houden met alle omstandigheden van het geval. In het bijzonder zijn bepalend de aard, ernst en duur van het opgelopen letsel, de pijn en de intensiteit van het verdriet en de gederfde levensvreugde en de gevolgen daarvan.
Bij het begroten van het smartengeld moet ook worden gelet op de bedragen die door Nederlandse rechters in (enigszins) vergelijkbare gevallen zijn toegekend. Vaak wordt hiervoor de ANWB-smartengeldgids gebruikt. Maar het is verstandig om ook buiten de ANWB-smartengeldgids te kijken naar vergelijkbare gevallen. Bijvoorbeeld door te kijken naar de op https://www.rechtspraak.nl gepubliceerde uitspraken.
Voor het waarderen en verhalen van een redelijke smartengeldvergoeding bestaan geen rekenmachines. Uiteindelijk is het vakkundig omschrijven van de gevolgen van het ongeval essentieel voor het realiseren van een maximale smartengeldvergoeding. Laat je daarom niet (mis)leiden door mooie verhalen en websites met rekenmachines. Want dat slaat nergens op.